Gatunek stali: STAL KONSTRUKCYJNA

 Stale konstrukcyjne

stal konstrukcyjna

Stal niestopowa konstrukcyjna – czym jest?

Stal to metal będący stopem żelaza oraz węgla, zawierający również niewielkie ilości innych pierwiastków. Mieszanka poddawana jest obróbce plastycznej, a niekiedy także cieplnej. Stal konstrukcyjna bywa jednak często stalą niestopową, co oznacza, że zawartość węgla oraz pozostałych pierwiastków nie osiąga wartości granicznych.

Zawartość węgla w stali niestopowej wynosi ok. 0,2% wobec wartości granicznej rozróżniającej stal i żeliwo – 2,11%. W przypadku pozostałych pierwiastków wartości graniczne informują jedynie o uznaniu danej stali za stopową lub niestopową. Według analizy wartości graniczne pierwiastków składowych stali prezentują się w następujący sposób:

  • Mangan – 1,65%
  • Krzem – 0,5%
  • Miedź i ołów – 0,4%
  • Chrom i nikiel – 0,3%
  • Glin, bizmut, kobalt, selen tellur, wanad, wolfram – 0,1%
  • Molibden – 0,08%
  • Niob – 0,06%
  • Bor – 0,0008%
  • pozostałe (wyłączając węgiel, fosfor, siarkę, azot) – 0,05%

Ażeby stal zakwalifikować jako niestopową, ilość żadnego z pierwiastków nie może przekraczać wartości granicznej. Jeżeli klient sobie tego zażyczy, w hucie przeprowadza się szczegółową analizę składu chemicznego, wykorzystując do tego próbkę z gotowego wyrobu.

Oznaczenia stali niestopowej

Określenia gatunku stali jest możliwe do wykonania na dwa sposoby, poprzez:

  • symbole (litery i cyfry)

– uwzględniając zastosowanie oraz właściwości mechaniczne

– uwzględniając właściwości chemiczne

  • numery stali

Pierwszą metodę wykorzystują konstruktorzy (uwzględniając zastosowanie) oraz technolodzy spawania (sprawdzając skład chemiczny). Natomiast numery są niezbędne, aby tworzyć czytelne zestawienia i rozliczenia.

Co oznaczają poszczególne symbole?

Oznaczenie symboliczne stali niestopowej składa się z dwóch symboli głównych – litery oraz trzycyfrowej liczby. Poniżej znaczenie poszczególnych liter symbolizujących gatunki stali:

  • B – stal na pręty zbrojeniowe
  • G – staliwo
  • L – stal na rury zabezpieczające przewody
  • P – stal do konstrukcji urządzeń ciśnieniowych
  • R – stal na szyny
  • Y – stal na struny sprężające

Jeżeli chodzi o główny symbol liczbowy, oznacza on tzw. minimalną granicę plastyczności Re, przy  zakresie grubości stalowego wyrobu 16 mm (najmniejsza możliwa), wyrażoną w MPa. W przypadku stali oznaczonej literą R lub Y liczba zmienia swoje znaczenie. W takim przypadku jest to symbol określający minimalną wytrzymałość na rozciąganie RM.

Stale konstrukcyjne oznaczane są następującymi symbolami liczbowymi: 235, 275, 355, 420, 460, 500, 550, 620, 690, 890, 960 MPa, przy czym pogrubione zostały najczęściej spotykane stale niestopowe

Dodatkowe oznaczenia stali konstrukcyjnej

Oznaczenia gatunków stali zawierają również symbole dodatkowe. W przypadku stali niestopowej są to symbole informujące o:

  • plastyczności wyrażonej pracą łamania KV
  • czy stal jest uspokojona czy nieuspokojona

Pierwsza kwestia wyrażana jest przez symbole: JR, J0, J2 oznaczające kolejno w jakiej temperaturze, +20°C, 0° C czy -20° C, praca łamania KV=27. Natomiast dla KV=40 wykorzystuje się odpowiednio oznaczenia: KR, K0, K2.

Jeżeli chodzi o drugi symbol dodatkowy, jest to Gn, gdzie n przyjmuje wartość liczbową, i tak: n=1 – stal nieuspokojona, n=2 – uspokojona, n=3 – stan ustalany przez wytwórcę.

Jeżeli chodzi o kompletne oznaczenia stali niestopowych konstrukcyjnych, przedstawiają się one następująco:

S355K2G3, S355K2G4, S275JR, S275J0, S355J2G3, S355J2G4, S275J2G3, S275J2G4, S355JR, S355J0, S235J0, S235J2G4, S235J2G3, S235JRG2, S235JR, S235JRG1.

Stal niskostopowa

Oprócz stali niestopowych, jako stali konstrukcyjnych używa się również gatunków niskostopowych. Jest nią stal drobnoziarnista, dla której również używa się dodatkowych symboli. Symbole dodatkowe występują w tym przypadku w postaci następujących liter:

  • A – stal utwardzona wydzieleniowo
  • M – walcowana termomechanicznie
  • N – walcowana normalizująco lub normalizowana
  • Q – utwardzona cieplnie

Obróbkę cieplną wykonuje się, aby rozdrobnić ziarno krystaliczne. Natomiast dodatki mikrostopowe jako utwardzone węgliki pozytywnie wpływają na wytrzymałość stali. Najlepiej pod tym względem prezentują się stale oznaczone symbolami A i Q, niestety w produkcji pojawiają się jedynie w formie blach. Kolejny symbol dodatkowy dla stali drobnoziarnistej przyjmuje postaci: L, L1, L2, co oznacza pracę łamania dla stali M, N, Q.

Stal konstrukcyjna drobnoziarnista

Spośród rodzajów stali drobnoziarnistych, jako stal konstrukcyjną wykorzystuje się następujące gatunki:

  • Spośród stali utwardzonych wydzieleniowo:

S500A, S550A, S620A, S690A. W miejsce symbolu A może się pojawić AL. Stale A lub Q mają pracę łamania KV=27 w temp. -20° C, oznaczone jako L w temp. -40° C, a L1 przy -60° C.

  • Spośród stali walcowanych termomechanicznie:

S275M, S355M, S420M, S460M. Odmiany przeznaczone do pracy w niskich temperaturach zamiast przez M, oznacza się symbolem ML.

Dla stali M i N, KV=27 jest gwarantowane w -20° C lub w -50° C, co jest kolejno oznaczane przez litery L i L1

  • Spośród walcowanych normalizująco i normalizowanych:

S275N, S275NL, S355N, S355NL, S420N, S420NL, S460N, S460NL; S460NH, S460NLH. Dwie ostatnie stale wykorzystuje się do konstrukcji kształtowanych na zimno rur prostokątnych i okrągłych.

  • Spośród stali utwardzonych cieplnie

S460Q, S500Q, S550Q, S620Q, S690Q, S890Q, S960Q. Symbole QL i QL1 w miejsce Q oznaczają odmiany stali przeznaczone do pracy w niskiej temperaturze.

Ostatnią klasę stali konstrukcyjnych stanowią natomiast stale trudno rdzewiejące. Są to stale stopowe, jednak oznacza się je tak samo, jak stale niestopowe, dopisując na końcu znak dodatkowy w postaci W lub WP (przy podwyższonej zawartości fosforu). Zalicza się tutaj takie gatunki stali, jak: S235J2W, S355J0WP, S355J0W, S355J2G1W, S355J2WP, S235J0W, S355K2G1W, S355K2G2W, S355J2G2W.

Różnice pomiędzy stalą konstrukcyjną i stalą narzędziową.

Stal konstrukcyjna:
Zastosowanie: Stal konstrukcyjna jest powszechnie stosowana w budownictwie i przemyśle konstrukcyjnym do tworzenia ram, kształtowników, belek, słupów i innych elementów strukturalnych.

Wytrzymałość i plastyczność: Stal konstrukcyjna charakteryzuje się dobrą kombinacją wytrzymałości i plastyczności. Oznacza to, że może wytrzymywać duże obciążenia statyczne i dynamiczne, a jednocześnie ma zdolność do odkształcania się przed pęknięciem.

Odporność na korozję: Niektóre rodzaje stali konstrukcyjnej posiadają niewielką odporność na korozję. W miejscach narażonych na działanie wilgoci, chemikaliów lub soli, może być konieczne stosowanie dodatkowych warstw ochronnych.

Spawalność: Stal konstrukcyjna jest zazwyczaj dobrze spawalna, co umożliwia łączenie różnych elementów w jedną spójną konstrukcję.

Stal narzędziowa:
Zastosowanie: Stal narzędziowa jest używana do produkcji narzędzi skrawających, takich jak wiertła, frezy, noże, cążki, matryce do tłoczenia, oraz narzędzi do obróbki cieplnej i formowania.

Twardość: Główną cechą stali narzędziowej jest jej wysoka twardość. Stale te są poddawane procesom hartowania, które zwiększają ich twardość, dzięki czemu są skuteczne w obróbce materiałów o wysokiej twardości, takich jak metal czy drewno.

Odporność na ścieranie i ciepło: Stal narzędziowa charakteryzuje się dobrą odpornością na ścieranie, co jest istotne dla narzędzi skrawających. Ponadto, niektóre rodzaje stali narzędziowej zachowują swoje właściwości nawet w wysokich temperaturach, co jest istotne w przypadku obróbki cieplnej.

Spawalność: Stal narzędziowa może być bardziej wymagająca w procesie spawania niż stal konstrukcyjna ze względu na jej specyficzne właściwości termiczne.

Oops, Post Not Found!

Uh Oh. Something is missing. Try double checking things.

This is the error message in the parts/content-missing.php template.